اصول صحیح برگ چینی در چای ایرانی

چای گیاهی دائمی و همیشه‌سبز است که از محصولات راهبردی در کشورمان به حساب می آید. چایی که مصرف می کنیم از برگ این گیاه بدست می آید. برگ، اندام اصلی تولید غذا در بوته‌های چای است. بیش از 70 درصد برگ چای را آب و بقیه آن را ماده خشک تشکیل می‌دهد. برای تولید چای باکیفیت تنها از شاخساره‌های فوقانی این گیاه شامل یک غنچه (جوانه) به همراه دو تا سه برگ استفاده می‌شود. از هر 100 کیلوگرم برگ سبز چای به طور میانگین 22/5 کیلوگرم چای خشک به دست می‌آید. 
در برگ‌چینی مطلوب توجه به کیفیت برگ، استاندارد برگ‌چینی، دور برگ چینی(مدت زمانی است که طول می‌کشد تا قسمت اعظم شاخساره‌های باقیمانده از دور قبل آماده برداشت شوند که خود بستگی به تغییرات فصلی و شرایط آبی و آبیاری دارد) و شدت برگ‌چینی اهمیت ویژه‌ای دارد. برای بدست آوردن بیشترین عملکرد و نیز یک محصول باکیفیت بالا، لازم است که در برداشت به تعداد برگ‌ها، طول ساقه و لطافت برگ کاملاً دقت شود.به طور کلی برگ‌چینی باعث جداکردن شاخساره‌های فوقانی گیاه چای می‌شود بنابراین در کنار برداشت چای باید به حفظ قدرت باردهی گیاه توجه کرد.
ارتفاع بوته‌های چای در اکثر باغات شمال 40 تا 50 سانتی‌متر است  اما کارشناسان ارتفاع 55 تا 60 سانتی متر را برای برداشت مناسب می دانند. در برداشت مطلوب و باکیفیت و با توجه به دور برگ‌چینی  باید 1 تا 2 برگ مغذی را روی بوته‌ها باقی گذاشت. مقدار غلظت ترکیباتی که سبب بالارفتن کیفیت چای تولیدی می‌گردند در غنچه و برگ اول و دوم بیشتر است. ترکیبات شیمیایی چای شامل پلی فنل‌ها (کاتچینها و فلاوونوئیدها)، آلکالوئیدها (کافئین، تئوروبین، تئوفیلین و غیره)، روغن های فرار، پلی ساکاریدها، آمینواسیدها، چربی‌ها، ویتامین‌ها به خصوص ویتامین C، عناصر معدنی مثل آلومنیوم، فلوئور، منگنز و غیره می باشد. پلی فنل ها با دارا بودن خواص آنتی‌اکسیدانی مسئول خصوصیات سلامت‌بخشی چای هستند. فلاوونوئیدها اثرات آنتی اکسیدانی، ضد حساسیتی و ضد میکروبی دارند. 
 شاخساره ی در حال رشد چای، دارای بیشترین مقدار مواد لازم برای تامین چای خشک مناسب است؛ به طوری که بیشترین مقدار این مواد در جوانه ها وجود داشته و به تدریج با رسیدن به برگ‌های مسن، مقدار آن کاهش می‌یابد. در ساقه‌ها مقدار این مواد در کمترین میزان خود می‌باشد.
سطح برداشت (برگ‌چینی) باید مسطح، یکنواخت و بدون فاصله باشد تا عملیات برداشت خصوصا با ماشین‌آلات که بسیار حائز اهمیت است به راحتی انجام پذیرد. استفاده از ماشین‌آلات برداشت در طول چند سال و با بوته‌سازی مناسب باغات چای می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش و کیفیت برگ‌چینی را افزایش دهد.
در برگ چینی انتخابی که بوسیله دست انجام می‌شود استاندارد برگ‌چینی به دلیل انتخاب شاخساره های مناسب بصورت کامل رعایت می‌شود. اما در برگ‌چینی غیرانتخابی که بوسیله ابزارهایی از قبیل قیچی، موتورهای برداشت تک نفره و دونفره و …انجام می‌شود بایستی فرم‌دهی و ترتیب بوته‌های چای برای برداشت مکانیکی مناسب باشد تا مانع ورود برگهای نامناسب و نامطلوب به محصول برداشت شده گردد.

  • نویسنده : دکتر محمدجواد گل محمدی- مهندس سید محسن سنجری
  • تاریخ درج : ۱۰ خرداد ۱۳۹۹
  • تعداد بازدید: 9734